İŞVEREN ÖDEME GÜÇLÜĞÜ ÇEKTİĞİ GEREKÇESİYLE İŞÇİYİ ÜCRETSİZ İZNE ÇIKARTABİLİR Mİ?

İşveren ödeme güçlüğü çektiği gerekçesi ile işçiyi ücretsiz izne çıkartabilir mi ? Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin yerleşik içtihatları uyarınca işverenin işçiyi ücretsiz izne çıkartması işverenin haksız feshi mahiyetindedir. İşçinin böyle bir durum ile karşılaşması halinde bir avukata başvurarak kıdem ve ihbar tazminatını alması mümkündür. Eğer koşullar oluşmuşsa fazla mesai, ulusal bayram ve genel tatil ücreti, kullanılmayan yıllık izinler gibi diğer işçilik alacaklarının da talep edilebilir olduğunu önemle belirtmek gerekmektedir.

Yargıtay 9. H.D. ‘nin 11.01.2021 Tarihli ve 2017/17980 E.- 2021/185 K. Sayılı kararı gereğince,

İhbar tazminatı hususuna gelince; dava dilekçesinde davalıca iş akdine haksız son verildiği belirtilmiştir. Davacı asıl duruşmada, Bölge Çalışma Müdürlüğü’ne fazla mesai ücretleri hakkındaki şikayeti sonucunda fazla mesaisinin tespiti üzerine davalıca işten çıkarıldığı yönünde beyanda bulunmuştur. Öte yandan dosyada mevcut tarafların Noterlik ihtarnamesi ve sair belgelerden davalıca ücret ödeme güçlüğü nedeni ile davacının süresiz ücretsiz izne çıkarıldığı, bunun üzerine davacının fazla mesai, hafta tatili, ulusal bayram genel tatil ücretlerinin ödenmemesi ve süresiz ücretsiz izne çıkarılması nedeni ile davacı tarafından iş akdinin haklı feshedildiğine dair Noterlik ihtarnamesi bulunduğu anlaşılmaktadır. Davalının davacıyı süresiz ücretsiz izne çıkarması, davalının haksız feshi olup, bunun ardından davacının yaptığı haklı nedene dayandığını belirttiği Noterlik feshinin hukuken neticeye etkisi yoktur. Zira, davalı tarafından iş akdi haksız feshedilerek ortadan kaldırıldığı için olmayan bir iş akdinin tekrar feshedilmesi mümkün değildir. Davalının ücretsiz izne çıkarmanın ardından ücretsiz izne çıkarma hakkındaki fikrini değiştirdiği yönündeki işlemlerinin /beyanlarının da neticeye bir etkisi yoktur. Neticeten, iş akdinin davalı tarafından haksız feshedildiği sabittir.

Yargıtay 9. H.D.’nin 05.02.2020 Tarihli ve 2017/13580 E. – 2020/1490 K. Sayılı kararı gereğince,

“…Talep dışı ücretsiz izin uygulamasının fesih anlamına geldiği bu nedenle davacı işçinin iş akdinin işverence feshinin haklı nedene dayanmadığı anlaşılmakla kıdem ve ihbar tazminatının kabulü yerine reddi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.

Yargıtay 9. H. D.’nin 30.09.2019 Tarihli ve 2019/6560 E.- 2019/16990 K. Sayılı kararı gereğince,

“…Dairemizce, işverenin tek taraflı olarak ücretsiz izin uygulamasına gitmesi halinde, bunu kabul etmeyen işçi yönünden “işverenin feshi” olgusunun gerçekleştiği kabul edilmektedir.”

İŞVEREN İŞÇİNİN ÜCRETİNE ZAM YAPMAK ZORUNDA MIDIR?

İşçinin maaşı asgari ücret altında kalmadığı sürece işveren işçinin maaşına zam yapmak zorunda değildir. Aksi işçi ve işveren arasında yapılan İş sözleşmesi veya Toplu İş Sözleşmesi ile kararlaştırılmadığı sürece işverene böyle bir yükümlülük yüklemek mümkün değildir. Bu sebeple işçinin ücretine zam yapılması talebinin işveren tarafından reddedilmesi hali işçi açısından haklı fesih nedeni olarak kabul edilemez.

Diğer taraftan işverenin ispatlanmış bir taahhüdü olmadığı ve ödenen ücret, asgari ücret altında kalmadığı sürece zam yapmak mecburiyeti yoktur.
Açıklanan nedenle davacı işçi talep ettiği zammı alamadığı için gerçekleştirdiği fesihte haksızdır. Davacı işçinin iş akdini feshi, haklı nedene dayanmadığından şartları oluşmayan kıdem ve ihbar tazminatı taleplerinin reddi yerine yazılı şekilde kabulü hatalıdır.

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 08.11.2018 Tarihli ve 2015/23111 E.- 2018/20062 K. Sayılı kararı gereğince,

“Diğer taraftan işverenin ispatlanmış bir taahhüdü olmadığı ve ödenen ücret, asgari ücret altında kalmadığı sürece zam yapmak mecburiyeti yoktur. Açıklanan nedenle davacı işçi talep ettiği zammı alamadığı için gerçekleştirdiği fesihte haksızdır. Davacı işçinin iş akdini feshi, haklı nedene dayanmadığından şartları oluşmayan kıdem ve ihbar tazminatı taleplerinin reddi yerine yazılı şekilde kabulü hatalıdır.”

    Yargıtay 9.Hukuk Dairesi 10.05.2011 Tarihli ve 2011/790 E. – 2011/14055 K. Sayılı kararı gereğince,

      Dosya içindeki bilgi ve belgeler ile taraf tanıklarının beyanlarının birlikte değerlendirilmesi neticesinde davacının ücretine zam yapılmasını talep ettiği, bu talebin davalı işveren tarafından kabul görmemesi nedeni ile işyerini terk etmek sureti ile iş sözleşmesini feshettiği anlaşılmaktadır.
      Dairemizin kökleşmiş içtihatlarına göre işçinin ücretine zam yapılmasını talep etmesi ve bu talebin kabul edilmemesi halinde iş sözleşmesini feshi işçi açısından haklı fesih nedeni oluşturmamaktadır. Bu nedenle davacının kıdem ve ihbar tazminatı taleplerinin reddi gerekirken kabulü hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.